به نقل از «فارس»

پژوهشگر تاریخ: دستانی که به خون مردم آغشته بود، میدان ژاله به میدان شهدا بدل کرد

تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۳۸۵۳۶

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، ۱۷ شهریورماه سالروز یکی از جنایات مهم رژیم پهلوی در شهر تهران است. در ۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷، مدعیان آزادی و ورود به دروازه تمدن با اسلحه‌های گرم خود در میدان ژاله قتل‌عامی را به راه انداختند که تا به امروز در یاد و خاطره بسیاری از ایرانیان حک شده است. برای بررسی این فاجعه تلخ با ایمان حسین قزل‌ایاق، پژوهشگر تاریخ گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه حاصل کار را می‌خوانید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آغاز نهضت کجا بود؟

قزل‌ایاق در ابتدا گفت: در آغاز بحث باید زمان و چگونگی شکل‌گیری اعترضات مردمی و جنبش انقلابی مردم ایران را مورد بررسی قرار داد تا دید زمینه و عوامل به وجود آمدن جمعه سیاه یا همان ۱۷ شهریور چه بوده است. برای بررسی زمینه‌های انقلاب اسلامی و شروع این نهضت معمولا به خرداد ۴۲ و قیام ۱۵ خرداد اشاره می‌شود؛ اما این زمینه را باید از قبل‌تر از این واقعه و از سقوط رضاخان در شهریور ۱۳۲۰ پیگیری کرد. با اشغال ایران توسط متفقین و کنار رفتن رضاخان، سیاست‌های ضددینی حاکمیت پهلوی هم کمی تعدیل و مخدوش می‌شود که فضا را برای فعالیت‌های دینی افراد مذهبی باز گذاشت.

دو اقدام مهم جریان اسلامی در مبارزه با شاه

وی افزود: در این برهه نیروهای مذهبی دست به اقدامات گوناگونی زدند؛ به طور مثال افرادی مثل آیت‌الله حائری و بروجردی حوزه‌های علمیه را تقویت کرده و همت خود را صرف تربیت نیروهای روحانی کردند. در کنار آنان افرادی دیگر نظیر آیت‌الله کاشانی و شهید نواب صفوی ضمن تقویت روحانیت، سعی کردند دگرباره جنبه اجتماعی دین را برجسته سازند، چرا که پهلوی اول تلاش بسیاری کرده بود تا این جنبه از دین را به کلی به حاشیه براند. این دو فعالیت مهم ادامه پیدا می‌کند تا اینکه در ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ در شخصیت کسی چون حضرت امام خمینی تجمیع پیدا کرده و ایشان نماد کسی است که هم بر تقویت حوزه و مراکز دینی تأکید دارد و هم توجه ویژه‌ای را نسبت به سیاسی و اجتماعی بودن دین صرف می‌کند.

ظهور امام خمینی به عنوان تجمیع مبارزات اسلامی

نوینسده کتاب «بازار تهران، تحولات سیاسی و انقلابی» ادامه داد: درباره زمینه و علل این سیاست که توسط قشر مذهبی پیگیری شد باید بگوییم که مشی ضددینی از مشروطه که اوجش زمان رضاخان بود آنان را وادار کرد که به اشکال مختلف در برابر این سیاست ضداسلامی برخیزند. همانطور که گفته شد پیگیری این فعالیت‌ها خود را در قالب شخصیت حضرت امام نشان داد، کسی که از ۱۵ خرداد ۴۲ به عنوان یک رهبر دینی و سیاسی به ابعاد مختلف جامعه نظیر فرهنگ، اجتماع و سیاست رنگ و بوی انقلابی بخشید. از سال۴۲ به بعد صبغه فعالیت‌های دین‌خواهی مردم و بالاخص روحانیت جنبه سیاسی پیدا می‌کند. افرادی که در بازه زمانی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۲ تربیت شده بودند حال دین‌خواهی خود را در قالب‌های سیاسی دنبال می‌کردند. از آن طرف هم حضرت امام در اقدامی مهم، سعی کرد برای این نهضت سیاسی و دینی یک تبیین ایدئولوژیک صورت‌بندی کند و نتیجه آن دروس ولایت‌فقیه ایشان در نجف اشرف در باب حکومت اسلامی و تشریح اسلام سیاسی بود.

مرگ آقاسیدمصطفی و برجستگی شور انقلابی

قزل‌ایاق گفت: اگر ما برای «انقلاب» سه وجه رهبری، ایدئولوژی و بسیج توده‌ای را لحاظ کنیم. رهبری و ایدئولوژی توسط خود حضرت امام خمینی پیگیری می‌شود و بسیج مردمی و حضور اشخاص در ابعاد گوناگونی نظیر دانشگاه‌ها، بازاریان، وعاظ و اهالی منبر، امامان جماعت، علما و مردم متدین در قالب هیأت‌های دینی دنبال می‌شد تا سه وجه اصلی انقلاب اسلامی را تکمیل کنند. این فرایند ادامه پیدا می‌کند تا آبان سال ۱۳۵۶ که مرگ مشکوک فرزند امام، آقا سیدمصطفی رخ می‌دهد. از اینجا به بعد دیگر فاز انقلابی و سازماندهی مردمی علیه رژیم برجستگی خاصی پیدا می‌کند. وقایع مختلفی نظیر یادداشت موهن احمد رشیدی مطلق، قیام ۱۹ دی مردم قم در اعتراض به این یادداشت و سرکوب آنان و واقعه چهلم‌هایی که از بهمن ۵۶ در بزرگداشت شهدای قیام ۱۹ دی آغاز شد، سیر انقلابی را تندتر کرده بود و روزبه‌روز بسیج توده‌ای در ضدیت با پهلوی را تقویت. تب و تاب انقلابی ادامه داشت تا اینکه تصمیم گرفته شد در روز عیدفطر در ۱۶ شهریور ۵۷ از تپه‌های قیطریه تا میدان آزادی یک راه‌پیمایی گسترده به راه بیفتد و این اقدام در راستای همان تظاهرات گسترده‌ای است که از ماه‌ها قبل آغاز شده بود.

۱۷ شهریور و کشتارِ در یک تظاهرات ساده

او بیان کرد: این راه‌پیمایی و ابعاد گسترده آن خطری جدی برای رژیم محسوب می‌شد و آنان به خوبی شاهد آن بودند که این تظاهرات و اعتراضات سیاسی چگونه عرصه را علیه آنان کرده است. بنابراین تصمیمی که رژیم پهلوی گرفت اعلام حکومت نظامی در ۱۲ شهر ایران در شب ۱۷ شهریور بود. آن زمان فضای رسانه‌ای به این گستردگیی نبوده و بسیاری از مردم اساساً اطلاعی از حکومت نظامی نداشتند لذا آنان مثل مواقع دیگر دست به تظاهرات زدند، غافل از حکومت نظامی و شرایط حساس که موجب شد حاکمیت پهلوی برای سرکوب این تظاهرات ساده دست به سلاح ببرد و بسیاری از مردم را در میدان ژاله سابق که همان روز میدان شهدا شد کشته و زخمی سازد.

این تاریخ‌پژوه در انتها گفت: درباب ارقام کشته شدگان این واقعه تلخ عدد دقیقی در دست نیست، اما عبارت جمعه سیاه که از همان زمان توسط مردم و مورخین تاریخی انتخاب شد به خوبی عمق فاجعه را می‌تواند نشان دهد. میدان ژاله از همان روز با دستانی که به خون مردم آغشته بود به میدان شهدا بدل شد و جمعه ۱۷ شهریور به جمعه سیاه. طبیعی است که رژیم پهلوی آمار را کم‌تر از واقعیت بیان کند، اما طبق تاریخ شفاهی موجود عدد بیش از چیزی است که رسانه‌های رژیم گفتند. فارغ از این، حتی رسانه‌های خارجی هم به عمق این فاجعه اشاره داشتند و آن را به عنوان یک کشتار مخابره کردند.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: انقلاب اسلامی 17 شهریور میدان شهدا میدان ژاله ۱۷ شهریور حضرت امام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۳۸۵۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رادان: دشمن اصل مترقی حجاب را هدف قرار داده است

فرماندهی انتظامی کل کشور گفت:دشمن متوجه اصل مترقی دین و حجاب و عفاف شده و می‌داند که اگر بتواند این اصل مترقی را زمین بزند، نیازی به جنگیدن ندارد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، سردار احمدرضا رادان در اجتماع مردم اصفهان در حمایت از طرح نور ضمن قدردانی از حمایت چشم‌گیر و گسترده مردم اصفهان از نیروی انتظامی اظهار داشت: از خانواده معظم شهدا و ایثارگران و همه زنان و مردان متدینی از موضوع عفاف و حجاب، عفت و حیا و غیرت به سبب تکلیف دینی‌شان حمایت می‌کنند، کمال تشکر را دارم و از خداوند استعانت می‌طلبم تا بتوانیم سیر تکلیف الهی و اجرای قانون، قدمی در را شهدا برداریم.

وی با بیان اینکه مجلس امروز در یکی از مقدس‌ترین اماکن اصفهان  و برای دفاع از خون شهدا آراسته شده، افزود: طرح نور یک تکلیف الهی، قانونی و شرعی و اجرای آن مایه افتخار نیروی انتظامی است.

فرمانده کل انتظامی کشور با بیان اینکه دشمنی و هجمه به موضوع عفاف و حجاب مربوط به امروز و دیروز نیست هر چند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شدت پیدا کرد، خاطرنشان کرد: از زمانی که دشمن تلاش کرد تا به ساحت حضرت زهرا(س) جسارت کند، نقشه‌های شوم برای حجاب و عفاف پایه‌ریزی شد. این دشمنی از زمانی که حضرت زینب(س) برای رسیدن به پیکر سیدالشهدا(ع)  متحمل رنج‌های فراوان شده و تلاش کردند تا از سر دخترانشان چادر بردارند، شروع شده و همچنان ادامه دارد.

وی افزود: دشمن مقابل همه دین ما قرار گرفته تا بتواند همه مکر و حیله خودش را بر عرصه آورده و به منصه ظهور و ثبوت برساند؛ بنابراین این دشمنی به این خلاصه نمی‌شود که دختری از روی جهل و یا ناآگاهی و غفلت حجابش رعایت نکند بلکه از همان زمان جبهه اسلام و کفر در مقابل هم قرار گرفتند.

سردار رادان گفت: در یک طرف زیبایی، معنویت، اخلاق، پایداری، عشق، ایثار و کرامت ایستاده و در طرف مقابل انواع زشتی‌ها و کج فهمی با آرایش مردم فریبانه قرار دارد و این رویارویی در جنگ سخت و همه سالیان دوران دفاع مقدس به نمایش گذاشته شد اما پیروزی‌های با لشکر اسلام بود و جبهه کفر شکست خورد چون مادران و خواهران و فرزندان رزمندگان با کلام و ایثارشان  از جبهه حمایت می‌کردند.

وی با بیان اینکه دشمن متوجه اصل مترقی دین و حجاب و عفاف شده، متذکر شد: دشمن می‌داند که اگر بتواند این اصل مترقی را زمین بزند، نیازی به جنگیدن ندارد؛ در همه فتنه‌های کشور از فتنه 88 تا همین فتنه 1401 هر زنان که مردم ولایت‌مدار و پا به رکاب به میدان آمدند‌، همه خاکریزهای دشمن را گرفتند و دین خدا را یکبار دیگر ثابت کردند و دشمن آنجا فهمید که نمی‌تواند مقابل اصل مترقی عفاف و حجاب مقاومت کند.

فرماندهی انتظامی کل کشور بیان کرد: دشمن از همان ابتدا مسئله حجاب و عفاف نه به عنوان یک پوشش بلکه به عنوان یک اصل تمدن‌ساز و برتریی‌بخش مخالفت داشت و نقشه‌های شوم‌شان را یکی پس از دیگری شروع کردند.

وی ادامه داد: برای دشمن اصل مترقی و بنیان‌ساز حجاب همان عنصری است که از طریق آن می‌تواند همه خاکریزهای ما را فتح کند؛ چه کسی رضا شاه قلدر را آماده کرد تا حجاب را از سر زنان ما بردارد؟ رضا شاه نوکر بی جیره و مواجب جبهه کفر و اروپایی‌ها بود و مقابل مردم خودش ایستاد و سعی کرد حجاب را از سر زنان ایرانی بردارد چون دشمن می‌دانست تا زمانی که مردم ایران مستحضر به نور امامت و ولایت و متوسل به حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) هستند، هیچ کس نمی‌تواند آنها را شکست دهد.

سردار رادان با بیان اینکه تحریف واقعیت، اولین قدم دشمن برای عملی کردن نقشه‌اش بود، گفت: تحریف واقعیت می‌تواند به اندازه‌ای در ذهن تمرکز شده و جلوه‌گری کند، که حتی خود شخص احساس کند دچار مشکل شده و این تحریف واقعیت را با نشان دادن غیرواقعی برخی از زشتی‌ها آغاز می‌کنند و حتی برخی از مسئولین نیز گرفتار آن می‌شوند به طور مثال در برخی از فیلم‌ها زن محجبه منشا همه زشتی‌ها نشان داده می‌شود و این تحریف غلط و غیرواقعی از یک واقعیت است و مطابق برنامه پیش می‌رود.

وی ادامه داد: همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند دشمن برای آنکه بتواند ما را به استحاله فرهنگی و دینی بکشاند، برنامه دارد و در گام اول تلاش می‌کند که در ذهن ما با تعریف نابه‌جا و تحریف واقعیت شک و تردید بکارد و بعد از آن بدون آنکه متوجه شویم ما را به سمت تغییر سوق می‌دهد و این تغییر به صورت موریانه‌ای وارد بدنه جامعه اسلامی می‌شود.

فرماندهی انتظامی کل کشور با بیان اینکه عفت و حیا یک بال اساسی دین و انقلاب است، افزود: وقتی از زنان ما حیا و عفت گرفته شود، مردان ما هم غیرت‌شان را از دست می‌دهند، یعنی آنکه مردان ما بی‌عفتی و بی‌حجابی را می‌بینند و به آن عادت می‌کنند؛ آسیب دیدن عفت و غیرت استحاله فرهنگی ایجاد می‌کند اما دشمن در برنامه‌ریزی خود به یک نکته توجه نداشت و آن مردم ما بودند. امروز پلیس جمهوری ایران مفتخر و مستظهر به حمایت مردم عزیز و انقلابی است که در حقیقت با جوششی وصف ناپذیر به دنبال احیای دین خودشان هستند.

وی با بیان اینکه آفرینش 9 دی توسط مردم انقلابی، متدین و پیرو خط ولایت‌فقیه، آتش فتنه سال 1388 را خاموش کرد، افزود: دشمن می‌داند که نظام جمهوری اسلامی به مردم متکی است و مردم را باید مورد هدف قرار دهد و به همین دلیل با برنامه‌ریزی عفت، حیا و غیرت جامعه را مورد هدف قرار داده است اما مردم انقلابی ایران مدافع دین و حرمت‌های آن هستند و امروز نشان دادند که در سنگر هستند تا از دین‌شان دفاع کنند و فریب‌خوردگان جوامع غربی را به آغوش جامعه بازمی‌گردانند.

فرمانده انتظامی کل کشور با بیان اینکه مردم اصفهان شناسنامه‌ای مشخص دارند و مایه افتخار هستند، اظهار داشت : اصفهان به تعبیر مقام معظم رهبری شهر انقلاب، شهر کار، خدمت و تربیت نیروی انسانی است، شهید علی زاهدی و شهیدانی که در این گلستان شهدا خفته‌اند، در اصفهان تربیت شده‌اند و  به ویژه شهید زاهدی با شهادتش به خاک نشستن عظمت پوشالی رژیم صهیونیستی را ثابت کرد.

سردار رادان تاکید کرد: اگر این مردم نبودند سنگرها گرفته می‌شد؛ مردم افتخار کنید رئیس‌جمهوری مکتبی و ولایت‌مدار دارید که برایش تکلیف مهم است، حتی اگر مورد قضاوت قرار گیرد؛ همچنین مستظهر به رئیس قوه قضائیه‌ای هستید که تمام‌قد پای‌کار طرح نور ایستاده‌ است.

وی افزود: بیشترین کسانی که در طرح نور و لایحه عفاف و حجاب تلاش کردند و برای دفاع از دین‌شان به میدان آمدند نمایندگان اصفهان بودند که از جمله آن‌ها می‌توان به آقایان بانکی، نقدعلی و حاجی‌دلیگانی اشاره کرد.

فرمانده فراجا تصریح کرد: ما در سال 1402 در مأموریت‌های مختلف برای حراست از دین، مرزها و عفاف و حجاب بالغ بر 93 شهید و در سال 1403 نزدیک به 16 شهید در راه حراست از مردم به کشور تقدیم کردیم.

وی یادآور شد: امروز در محضر شهدا عهد و پیمان می‌بندیم که مدافع خون شهدا باشیم و با هم مسیر طرح نور را برای پاسداشت از دختران و مادران سرزمین‌مان ادامه دهیم تا رزمنده‌پرور و شهیدپرور باشند و بر این عهد و پیمان استوار خواهیم ماند.

رادان تاکید کرد: دشمن خیلی تلاش کرد که شبهه‌های فراوانی ایجاد کند. آزادی که دین ما به مردم داده هیچ جا نیست. از بی‌بی سی‌ها و اینترنشنال‌ها که نوکر جیره بگیر هستند سوال کنیم که از دانشگاه‌های آمریکا و فرانسه و انگلیس چه خبر؟ از دختری که ستم‌وار به او حمله می‌شود چه خبر؟ و در نهایت از شعار زن زندگی آزادی چه خبر؟ آن‌ها دموکراسی را برای خودشان تعریف می‌کنند. امروز ما آزادی را به سبک دین، انقلاب و شهیدانمان تعریف می‌کنیم.

وی اضافه کرد: ما به سبک خودمان آزادی برای احیای دین‌مان را ایجاد می‌کنیم و پاسدار خون شهدا خواهیم بود.

انتهای پیام/170